: 02 wrzesień 2021; Odsłony: 564

Narodowe Czytanie Zapolskiej

Zapraszamy na przedpołudnie ze skandalistką! Maria z Korwin-Piotrowskich, 1. voto Śnieżko, 2. voto Janowska znana lepiej Jako Gabriela Zapolska (30.03.1857—17.12.1921) pochodziła z rodziny ziemiańskiej, której zasady i reguły łamała od najmłodszych lat.

Zmuszona do małżeństwa z oficerem wojsk rosyjskich związała się z innym mężczyzną, zaszła w ciążę i porzuciła męża, a tym samym rodzinę, która nie mogła tolerować takich poczynań. Jakby tego było mało została aktorką, a zawód aktora, szczególnie w przypadku kobiet, powszechnie uważano wówczas za upokarzający, poniżający, a przede wszystkim niemoralny. Maria nie uległa presji swojego środowiska, nadal próbowała swych sił jako aktorka, felietonistka i krytyk teatralny. W 1889 wyjechała do Paryża, gdzie nawiązała liczne kontakty w środowisku teatralnym i malarskim, a także z polską emigracją orientacji socjalistycznej, co wpłynęło na ukształtowanie jej poglądów społecznych. Po powrocie do kraju zamieszkała w Krakowie. Nadal grała w teatrzykach i teatrach, pisała felietony, powieści, nowele i sztuki teatralne. Wyszła ponownie za mąż za malarza Stanisława Janowskiego i osiadła we Lwowie, ale powtórne małżeństwo też się wkrótce rozpadło.
Tworzyła pod pseudonimami Józef Maskoff, Walery Tomicki, Maryja, Gabriela Zapolska. Jako pisarka była ogromnie płodna. Publikowała nowele, powieści obyczajowe, psychologiczne, melodramaty i teksty publicystyczne. Do najważniejszych dokonań prozatorskich należą: Małaszka (1883), Kaśka Kariatyda, Przedpiekle (1889), Menażeria ludzka (1893), Zaszumi las (1899), Sezonowa miłość (1904), Córka Tuśki (1907), O czym się nie mówi (1909), O czym się nawet myśleć nie chce (1914), Kobieta bez skazy (1913). Powieści i nowele tłumaczone były na wiele języków, m.in. na rosyjski, niemiecki, szwedzki, czeski, węgierski, słowacki i ukraiński.

Największą wartość w dorobku Zapolskiej mają dramaty, m.in.: Ich czworo. Tragedia ludzi głupich (premiera 1893), Żabusia (1897), Małka Szwarcenkopf (1897), Jojne Firułkes (1898), Moralność pani Dulskiej 1906), Panna Maliczewska (1910).
Krytyka nie oszczędzała Zapolskiej. Oskarżano ją o niemoralność, eksponowanie problemów ciała, epatowanie brudem życia i poruszanie tematów tabu. Taka tematyka zdaje się wynikać z faktu, że pisarka nie lubiła ludzi, czuła niechęć do mężczyzn i pogardzała kobietami. Te uczucia wydatnie przyczyniły się do znakomitego, zjadliwego, często komicznego rysunku jej postaci literackich.